10922,86%-0,52
42,43% 0,16
48,91% -0,07
5537,05% -0,30
9229,23% -0,08
Türkiye'de piyasaya sunulmak üzere ithal edilen oyuncaklar, Oyuncakların İthalat Denetimi Tebliği ile Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği'ne göre denetleniyor. Söz konusu denetimler, Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) üzerinden yürütülüyor.
Mevzuat uyarınca, imalatçıların ticari isim, marka ve adres bilgilerine oyuncağın üzerinde veya ilişiğinde yer vermesi gerekiyor. Ancak Bakanlık ekiplerince yapılan ürün güvenliği denetimlerinde, üzerinde veya ambalajında imalatçı adı veya markası ile adresi bulunmayan çok sayıda oyuncakla karşılaşıldı. Bunun üzerine harekete geçen Bakanlık, ilgili oda, borsa ve sivil toplum kuruluşlarına bir uyarı yazısı yolladı.
Buna göre, 1 Ocak 2026 tarihi itibarıyla yürütülecek denetimlerde, oyuncak üzerinde, bunun mümkün olmadığı durumlarda ambalajında ya da oyuncağın yanındaki bir belgede imalatçı ve ithalatçının isimlerinin, kayıtlı ticari isimlerinin veya kayıtlı ticari markalarının ve adreslerinin olup olmadığı kontrol edilecek. Bu bilgilerin yer almadığı başvurular "işaretleme eksikliği" gerekçesiyle reddedilecek.
TÜKETİCİ İADE HAKKINI DA KULLANABİLECEK
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç, özellikle çocuklara yönelik ürünlerde üreticinin kim olduğunun bilinmesinin hem güvenlik hem de şeffaflık bakımından hayati öneme sahip olduğunu belirtti.
Üretici bilgisinin etikette yer almasının, ürünün standartları, sorumlusu ve ithalatçısı hakkında bilgi edinmeyi kolaylaştıracağını bildiren Kılıç, yeni uygulama sayesinde vatandaşların riskli ve güvenli oyuncak arasındaki farkı daha kolay ayırt edebileceğine işaret etti. Kılıç, oyuncakların, çocukların solunumuna, cildine ve sağlığına doğrudan etki eden ürünler olduğuna dikkati çekerek şu ifadeleri kullandı:
"Üretici bilgisinin açıkça belirtilmesi, güvenli olmayan ürünlerin piyasaya girişini ciddi şekilde azaltacaktır, izlenebilirlik artacağı için bir sorun çıktığında ürünün geri çağrılması da çok daha kolay olacaktır. Bu adım, çocuk sağlığını koruyan kritik bir düzenleme niteliğindedir. Tüketicinin seçme hakkını etkin kullanabilmesi için ürün hakkında eksiksiz ve doğru bilgiye sahip olması gerekir."
Söz konusu uygulamanın, güvenli ve kaliteli üretim yapan markaları öne çıkaracağını belirten Kılıç, bu durumun rekabeti sağlıklı hale getireceğini, riskli ürünlerin piyasa üzerindeki baskısının azalacağını söyledi.
Kılıç, üretici bilgilerinin etikette yer almasının, ürünün ayıplı olması durumunda tazminat hakkı açısından da önem taşıdığını kaydederek, şu değerlendirmede bulundu:
"Bugüne kadar birçok tüketici şikayetinde, üreticisi veya ithalatçısı belli olmayan ürünler nedeniyle iade, değişim ya da zarar tazmini yapılamıyordu. Bu yeni uygulama, tüketicinin muhatabını netleştiriyor. Kayıt dışı ürünlerin azalması, düzenli ithalat yapan ve kaliteli üretim sağlayan firmalar için olumlu bir gelişme olacak."
HAZIRLIK SÜRECİ TANINMALI
Toptan Oyuncakçılar Birlikteliği Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi Başkanı Ender Mıcık da söz konusu uygulamanın geçmiş yıllarda gündeme geldiğini ve özellikle ithalatçı firmalar açısından bazı çekinceler barındırdığını söyledi.
Etiketsiz ürünlerin hiçbir hazırlık, yatırım veya test maliyeti üstlenmeden bu ürünleri temin eden firmalara avantaj sağladığını belirten Mıcık, "Bu durum, sektörde emek harcayan firmaların aleyhine haksız rekabete neden olabilir. İthalatçılar, ürün güvenliği kapsamında test raporlarını üretici firmayla birlikte hazırlamakta, bu raporlar için ücret ödemekte veya üreticinin talep ettiği yüksek adetli sipariş koşullarını karşılamak zorunda kalmaktadır." dedi.
Mıcık, ürün güvenliğine dair tüm sorumluluğun ithalatçıda olduğuna dikkati çekerek ürünün Türkiye'de bir sorun oluşturması halinde, etiket üzerindeki bilgilere rağmen yasal sorumluluğun yine ithalatçıya ait olduğunu aktardı. İthalatcı firmaların siparişlerini yıllık verdiğine, ürünlerin çoktan etiketlenmiş ve kolilenmiş olduğuna işaret eden Mıcık, uygulamaya ilişkin geçiş süreci talep etti.
Mıcık, "Sektör açısından önemli etkileri bulunan bu düzenlemenin daha geniş bir hazırlık süreciyle ve tüm paydaşların görüşleri alınarak hayata geçirilmesinin faydalı olacağı kanaatindeyiz." diye konuştu.
