İstanbul'da Perakende Günleri 2025'in açılışı dolayısıyla düzenlenen basın toplantısında Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu, Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı, Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Yönetim Kurulu Başkanı Melih Şahinöz, Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe ve Taklitle Mücadele Derneği (TMD) Başkanı Selçuk Güzenge perakende sektörünün mevcut durumunu, sorunları ve çözüm önerilerini ele aldı.
Toplantıda konuşan AYD Başkanı Nuri Şapkacı, küresel ölçekte süregelen ekonomik belirsizliğin, faiz politikaları ve tüketici davranışlarındaki değişimin, küresel büyüme üzerinde baskı yarattığını belirterek, bu durumun dünyada perakende ve ticari gayrimenkulün dinamiklerini de etkilediğini söyledi.
Türkiye'de ilerleyen dönemde de risk ortamına rağmen dezenflasyon sürecinin devam etmesini beklediklerine işaret eden Şapkacı, "Bununla birlikte sıkı para politikasının AVM ve perakende sektörünü de etkileyecek şekilde ekonomik aktivite üzerine baskısı da devam ediyor. Enflasyon, finansmana erişim zorlukları ve alım gücündeki daralma, sektörel dengeleri şekillendiriyor. Bu gerçeklerin yansımasını sahada da çok net görüyoruz." ifadelerini kullandı.
Şapkacı, kategori bazında büyüme ve daralmalara ilişkin bilgi verirken, "Sektörümüz geçmişte de birçok dalgalanmayı başarıyla aşmış, her defasında dönüşerek güçlenmiş bir yapıya sahip." dedi.
Yaz dönemine temkinli baktıklarını söyleyen Şapkacı, turist sayısının artmasına rağmen alışveriş yapan sayısı ve kişi başı harcamaların dolar bazında düştüğünü belirtti.
BMD Başkanı Sinan Öncel, derneğin üyeleri arasında yapılan nisan ayı anketine göre, ilk dört aylık verilerde özellikle hazır giyim ve ayakkabıda daralmalar yaşandığını hatırlatarak, "Maliyetleri düşürme konusunda ortak akla ihtiyacımız var. Perakendenin dar koridorundan 2025 sonunda çıkacağımızı tahmin ediyorum." dedi.
Sektördeki ortak akılla maliyetleri düşürebilecekleri konusunu ele aldıklarını anlatan Öncel, "Bu konularda da hem pazarı büyütmek, canlandırmak hem de maliyetleri düşürmek adına çalışmalar yapmamız gerektiğinin kesinlikle arkasındayız." ifadelerini kullandı.
Sahte ve taklit ürün konusuna yönelik değerlendirme yapan Öncel, "Sahte ve taklit konusunda başta tatil yöreleri olmak üzere artık iş marjinallikten çıkıp, perakende pazar payının yüzde 70'lerine varan bir noktaya geldi. Artık aleni bir şekilde dünya markaları sahte olarak çok rahat satılabiliyor. Aynı şekilde güney sahillerimizde de çok hızlı bir şekilde büyüyor." diye konuştu.
GPD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu, gıda perakendesinin ekonominin en canlı damarlarından biri olduğu kadar toplumun sağlığı ve sosyal dengesi açısından da stratejik bir öneme sahip olduğunu belirterek, "Türkiye gibi büyük tarımsal potansiyele sahip bir ülkede bu zincirin en başını güçlendirmek zorundayız. Tarımsal üretici fiyat endeksinde geçen yıl yüzde 60,7, bu yıl yüzde 27,5 yıllık artışlar yaşadık. Bununla bağlantılı olarak gıda enflasyonu genel enflasyon üzerinde baskı yaratmaya devam etti." ifadelerini kullandı.
Raflarda fiyat istikrarını sağlamak için temelin tarlada atılması gerektiğini vurgulayan Özpamukçu, Türkiye'nin verimli toprakları ve zengin iklim çeşitliliğiyle tarımda büyük bir potansiyele sahip olduğuna işaret etti.
Özpamukçu, söz konusu potansiyelin perakendeye yansımasının sadece üretimle değil, planlama, teknoloji kullanımı, lojistik ve sürdürülebilir destek politikalarıyla mümkün olduğunu kaydederek, "Fiyat dalgalanmalarının önüne geçmenin yolu tarım ve perakendenin kopuk değil entegre bir sistemle çalışmasından geçiyor." dedi.
Serhan Tınastepe, sektördeki daralmaya ilişkin değerlendirme yaparak, "Tüketici makul bir maliyetle borçlanamadığı için harcama yapmıyor. İç talebi, perakende sektöründe işleri artırabilmemiz için aslında bir ara zamma ihtiyaç var. Türkiye'de ücretler arttığı zaman harcama artıyor. Dolayısıyla güçlü bir ara zammın yılın ikinci yarısında perakende sektörünü büyütebileceğini düşünüyoruz." diye konuştu.
Türkiye'nin en çok turist çeken ülkelerden biri olduğuna değinen Tınastepe, şunları kaydetti:
“100'ün üzerinde alışveriş merkezinin olduğu, ülke ekonomisinin neredeyse dörtte birinin yer aldığı, dünyanın en büyük metropollerinden bir tanesi olan İstanbul'da bir alışveriş festivalimiz yok. İstanbul Shopping Fest'i biz yıllardır düzenleyemiyoruz. Bu konuda bizlere ne düşüyorsa yapmaya hazırız. Dolayısıyla bizim bir an önce özellikle İstanbul'da, Antalya'da düzenli bir alışveriş festivali yapmamız gerekiyor ve bunu her yıl yapmamız gerekiyor ki burada bir istikrar oluşsun, insanlar burayı geleneksel hale gelen bir alışveriş destinasyonu olarak görmeye başlasınlar.”
Toplantının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Serhan Tınastepe, mağaza açılış hızlarına yönelik soruyu, "Mağaza açılış hızlarında 2024'ün ikinci yarısında bir daralma söz konusuydu. Şimdi de benzer bir süreç daha sert bir şekilde devam ediyor. Şu an kimse yeni mağaza açma ve mağaza setini büyütme arayışında değil. Sadece Türkiye'ye yeni girmiş bazı markalar mağaza sayılarını büyütmek istiyorlar. Fakat mevcut yıllardır Türkiye'de yerleşik olan markaların şu anda mağaza sayısının artırma gibi bir çaba ve telaş içerisinde olduğunu düşünmüyorum." şeklinde yanıtladı.
Alp Önder Özpamukçu ise ara zam sorusuna yönelik, "Tüketicinin gelirinin artmasına ihtiyaç olduğu ortada, benim değerlendirmemle ekonomiye mutlaka bir can suyu olacağı yönünde. Gıda perakendecileri olarak istihdamda artışlara devam ediyoruz, geçen yıllarda bir eksiklerimiz vardı, yavaş yavaş onlar da toparlanıyor. Şu anda istihdam kaygımız yok, pek de görünmüyor." yorumunu yaptı.
