Deprem öncesi ve sonrası için yol haritası bilim insanlarınca belirlendi

6 Şubat Depremleri’nin ikinci yılında, Adana Büyükşehir Belediyesi’nce, "6 Şubat Sonrası Neredeyiz? Durum Değerlendirme ve Planlama Çalıştayı" gerçekleştirildi. Çalıştayın ardından sonuç bildirgesi kamuoyu ile paylaşıldı.

Türkiye’yi derinden sarsan, acısı ve izleri ilk günkü yerini koruyan 6 Şubat 2023 deprem felaketinin ikinci yılında, Adana Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde; akademisyenlerin, yapı üretim paydaşlarının, ilgili meslek odası temsilcilerinin ve belediye bürokratlarının katılımıyla Yüreğir Kültür Merkezi’nde gün boyu süren "6 Şubat Sonrası Neredeyiz? Durum Değerlendirme ve Planlama Çalıştayı" düzenlendi.  Bilim insanlarının ve teknik ekiplerin bir araya geldiği çalıştayın sonucunda, kamuoyuna depremde alınacak önlemler ve acil yapılacaklara ilişkin bir sonuç bildirgesi açıklandı.

YAPI TASARIMI, ZEMİN ETÜDÜ. EĞİTİM-DENETİM-DİJİTALLEŞME

Bildirge, "Yapı Tasarımı, Zemin Etütleri, Eğitim, Denetim ve Dijitalleşme" olarak 3 ana başlık altında kamuoyu ile paylaşıldı. Adana Büyükşehir Belediyesi’nin daha önce hazırladığı “Deprem Bildirgesi” doğrultusunda elde edilen sonucun raporları değerlendirilerek, yeni yapıların ruhsatlandırma, denetim ve yapı güvenliği süreçleri ayrıntılı şekilde tartışıldı. Çalıştayda ayrıca, yerel yönetimler ile ilgili kamu ve özel sektör kuruluşları arasındaki koordinasyonun artırılması ve teknik kapasitenin geliştirilmesine yönelik öneriler de ele alındı. Çalıştayın sonunda Adana Büyükşehir Belediyesi Tiyatro Salonu Fuaye alanında olası bir depremde kullanılacak yeni müdahale ekipmanları sergilendi.

YAŞADIĞIMIZ FELAKETLERİ UNUTMAMALIYIZ

Çalıştay katılımcılarına ve sonuç bildirgesini dinlemek için Tiyatro Salonu’nda bulunan kalabalığa hitap eden Adana Büyükşehir Belediye Başkan Zeydan Karalar, olası bir depremde hasarı en aza indirmek için yaşanan felaketi öncelikle unutmamak gerektiğini anlattı. Başkan Zeydan Karalar, "Her yıl 6 Şubat’ta hem can hem mal kaybını en aza indirmek için teknik toplantılar, araştırmalar, paneller, çalıştaylar yapacak ve kendimizi deprem konusunda her yıl biraz daha geliştireceğiz. 6 Şubat’ı yaşayan herkes o günü hiç unutmamalı. Her yıl o anı yaşıyorum ben ve hep anlatıyorum. Saat 04.47’de yıkılan apartmanın yanında bir kızımızın boynuma sarılarak 'babamı kurtar', 'annemi kurtar' dediğini asla unutmayacağım" diye ifade etti.

Depremin ilk dakikalarında vatandaşların panikle trafiğe çıkmasının, enkaza müdahale süresini uzattığına da dikkat çeken Başkan Zeydan Karalar, deprem anında trafiğe değil, acil toplanma alanlarına çıkılmasının son derece hayati önem arz ettiğini bildirdi. Türkiye’de ilk hasar tespitine Adana’da başlandığını ve hasar tespit çalışmalarını bitiren ilk ilin Adana olduğunu aktaran Başkan Zeydan Karalar, depreme karşı teyakkuz halinin sürdüğünü de belirterek, "Kozan’da bir deprem toplantısı planlıyoruz, Yumurtalık’ta, Karataş’ta olası bir depreme karşı arama kurtarma ekipleri, ekipmanları ve binaları nasıl konumlandıracağımızı tasarlıyoruz" dedi.

ADANA’DA YIKILACAK 7 BİN 359 YAPI VAR

6 Şubat depremlerinin yıkıcı etkisinin büyüklüğünden söz eden Başkan Zeydan Karalar, Adana’da can kaybının depremde yıkıma uğrayan diğer illere göre daha az olduğuna, buna nazaran kentte 7 bin 359 binanın yıkılacak olduğuna dikkat çekti.

NİTELİKLİ BİR YOL HARİTASI ORTAYA ÇIKTI

Başkan Zeydan Karalar, bilim insanlarının ve teknik insanların olağanüstü çalışmalara imza attıklarını bildirerek şunları söyledi "Bilim insanlarına şükranlarımı sunuyorum. Olağanüstü bir çalışma yapıldı. Ortaya çıkan sonuç bildirgesi ile olası depremlerde bina dolayısı ile can güvenliğini sağlayacak nitelikte bir yol haritası ortaya çıktı. Bundan sonra kentteki binaların bu çalışmaların sonucuna göre yapılmasını sağlayacağız. Mikro bölgeleme çalışması bittikten sonra zemin etüdü ile binaların güvenliği sağlanmış olacak. Yeni yapılacak binaları depreme dayanıklı yapmak ve yaptırmak, mevcut yapı stokunu da hızlıca kuvvetlendirmek gerekiyor. Mevcut yapı stokunu depreme dayanıklı hale getirmek belediyenin tek başına yapacağı bir iş değil. Burada belediye, devlet, vatandaş iş birliği gerekiyor.”

YENİ MÜDAHALE EKİPMANLARI

Adana Büyükşehir Belediyesi olarak olası depremlerde kullanılabilecek yeni müdahale araçlarını da Belediye envanterine eklediklerini  açıklayan Başkan Zeydan Karalar şunları söyledi: “Yeni ekipmanlar kişinin vücut sıcaklığından onun nerede olduğunu tespit edecek ve en kısa yoldan kurtarılmasını sağlayacak. En ufak ses varsa o sesi tespit edebilecek ve en hızlı nereden girilebileceğini de belirleyebiliyor”

Başkan Zeydan Karalar, 6 Şubat depremlerinde özveri ile mağdur olan vatandaşlara hizmet götüren Büyükşehir Belediye personelini de yürekten tebrik ettiğini sözlerine ekledi.

Deprem çalıştayının ardından 3 ana başlıkta kamuoyuna açıklanan rapor şu şekilde:

YAPI TASARIMI

 -          2025 yılı içerisinde Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine 5 Maddelik Basit Kurallar içeren İlave Tebliğ Yürürlüğe girecektir. Belediye kontrollerinin bu yönde yapılması için çalışmalar başlatılacaktır.

-          Bodrumlu yapılarda bodrum perdelerinin betonarme olma şartının getirilmesi sağlanmalıdır.

-          Bölme duvar imalatlarında fileli sıva uygulamasının zorlanması, yalıtım projelerinin detaylı olarak istenmesi ve uygulama proje kontrollerinin sağlanması istenmelidir.

-          Kaba inşaat sonrası kontrollerinin yapılması konusunun zorunlu tutulması sağlanmalıdır.

ZEMİN ETÜTLERİ

 -          Zemin etütlerinin Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği TBDY (2018) ile uyumlu yapıldığının sıkı kontrolü sağlanmalı,

-          Yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu durumlarda drenaj ve izolasyon projelendirme ve saha  kontrolü yapılmalı,

-          Mikro bölgeleme çalışmaları sonuçlarına göre yeni bina zemin etütlerin kontrolü sağlanmalı,

-          Mikro bölgeleme sonuçlarına göre zemin sınıfları ile temel tiplerinin ve zemin iyileştirme ihtiyacının uyguluğunun kontrolü yapılmalıdır.

EĞİTİM, DENETİM DİJİTALLEŞME

 -          Belediye mühendisleri için temel eğitimler verilmelidir.

-          Hasar tespit eğitimi ile afet sonrasına hazırlık yapılmalıdır.

-          İlçe belediye kontrollerinin standartlaştırılması ile süreçlerin benzer hale getirilmesi sağlanmalı, bu amaçla basit kontrol föylerinin (statik, mekanik, elektrik, tesisat, drenaj, yalıtım vb) hazırlanması ve eğitimlerinin verilmesi gerekmektedir.

-          Mevcut bina stokunda en riskli olan yapıların belirlenmesine yönelik çalışmaların başlatılması sağlanmalıdır.

-          Beton kürlenmesi ve bakımı ile ilgili eğitim, kanıt belgelerinin sunulmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

-          Tüm bina projelerinde önemli parametrelerin (zemin sınıfı, kat yüksekliği, oturma alanı, toplam kolon alanı vb) dijital bir ortamda girilmesine uygun altyapı oluşturulması sağlanmalıdır.

Sonuç Raporu ve Deprem Değerlendirme Forumuna Katılan Bilim İnsanları

* Prof. Dr. Mustafa Laman– İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Geoteknik Kurulu Başkanı

* Prof. Dr. Ulvi Can Ünlügenç– Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü

* Prof. Dr. Barış Binici– Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Ana Bilim Dalı Başkanı

*   Prof. Dr. Süleyman Pampal– Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı