10837,30%-0,31
41,99% 0,17
48,60% 0,06
5447,06% 0,32
9006,14% 0,00
Sosyal sigorta sisteminin finansal sürdürülebilirliği için hükümet kolları sıvadı. Türkiye’de her 1,49 çalışan bir emekliyi finanse eder duruma geldi ancak sisteminde sağlıklı ilerlemesi için aktif/pasif oranının en az 3 olması gerekiyor. Bundan dolayı sistemde bazı yeniliklerin yapılması öngörülüyor.
Bu kapsamda kolay işverenlik uygulamasının yaygınlaştırılması, düşük gelirli esnaf, sanatkar, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar gibi gruplar için mikro sigorta programlarının geliştirilmesi, gelire dayalı prim bildirim kapsamının genişletilmesi gibi hedefler belirlendi.
E-DEVLET ÜZERİNDEN YAPILABİLECEK
Programda sosyal güvenlik kapsamında yer almayan veya sisteme girişi zor olan gruplar için kolaylaştırıcı mekanizmalar geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılacağı belirtiliyor. Ev işleri ve farklı meslek gruplarında çalışanların sigorta prim bildirimlerini e-Devlet üzerinden yapabilmesine imkân sağlayan uygulamanın genişletilmesi hedefleniyor.
Ayrıca, muhasebeci desteği ile halledilmesi gereken işlerin e-Devlet üzerinden yapılarak işverenlerin işinin kolaylaştırılmasını öngörüyor. Bununla beraber, kayıt dışı istihdamla mücadeleye katkı sağlayan kolay işverenlik uygulamasının kapsamının genişletilmesi konusunda çalışma yapılıyor.
Bu sistemle, düşük gelirli esnaf, sanatkar, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlara yönelik özel sosyal sigorta programlarının oluşturulması hedefleniyor. Yüksek primler nedeniyle sosyal güvenlik şemsiyesi dışında kalan bu gruplara özel sigorta programları geliştirilerek, bu kişilerin de sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanmasının önü açılacak. Bu sistem ile farklı meslek gruplarına ve gelir düzeyine göre farklı prim ödemelerinin gündeme gelmesi bekleniyor.
Emekli maaşı hesaplanmasındaki sistem değişecek. Sigortalılık süresi arttıkça emekli maaşının artmasını öngören bir sistemin hayata geçirilmesi planlanıyor.Böylece, çalışanların erkenden emekli olmasının önüne geçilerek, çalışma sürelerinin uzatılması; bu yolla sosyal güvenlik sistemindeki aktif-pasif dengesinin korunması amaçlanıyor. Yıllık programda ayrıca sosyal güvenlik sisteminde gelire dayalı prim bildirim kapsamının genişletilmesine yönelik çalışma yapılacağı da belirtiliyor.
Programa göre, sürekli iş göremezlik raporu veya maluliyet aylığı alanların yeniden işgücü piyasasına dönmesi için mesleki rehabilitasyon uygulaması hayata geçirilecek.
Programa göre, yeni nesil esnek çalışma modellerinin sosyal güvenlik sistemi ile uyumlaştırılması konusunda teknik ve hukuki altyapı güçlendirilecek. Kısa çalışma, evden çalışma ve hibrit çalışma gibi esnek çalışma modelleri hayata geçirilecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Bilim Kurulu bir süredir esnek çalışma modelleri üzerinde çalışma yapıyor. Esnek çalışma modellerine ilişkin yeni sistemin hukuki altyapısının 2026 yılında tamamlanması bekleniyor.
