Ege Denizi'nde yaşanan depremlerin ardından Yunanistan'ın Santorini Adası'nda artan sismik hareketlilik nedeniyle volkanik patlama riski yaşanması, Türkiye'de aktif yanardağ var mı, deprem yanardağı tetikler mi, yanardağ patlarsa neler olur sorularını yeniden gündeme taşıdı. MTA ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi'nde jeoloji alanında önemli çalışmalar yapan Prof. Dr. Mehmet Şener, Aksaray ve Niğde sınırında yer alan 3 bin 268 metre yüksekliğindeki Hasan Dağı'nda patlama riski olup olmadığı ile ilgili açıklama yaptı. Prof. Dr. Şener, Hasan Dağı'nda şimdilik herhangi bir patlama riskinin olmadığını ifade etti. Çatalhöyük'teki duvar resimlerinden yola çıkılarak Hasan Dağı'nda en son MÖ 6600 yılında patlamanın yaşandığını aktaran Şener, muhtemel volkanik patlama riskine karşı alınması gereken tedbirlerin neler olduğunu da açıkladı.
"HASAN DAĞI AKTİF BİR YANARDAĞ"
Şener, "2020 ve 2023 yıllarında Hasan Dağı eteklerine yakın konumda bulunan 5.3 ve 5.1 büyüklüğünde depremler olmuş ve bu konu o zamanlar da gündeme gelmişti. Hasan Dağı'nda kratere yakın bölgelerde bulunan gaz çıkışları aktif olan volkanlarda olağan hadiseler. Aktif volkan demek de son on bin yılda faaliyet gösteren yanardağlara biz aktif yanardağlar diyoruz ve bunlardan biri de Hasan Dağı. Hasan Dağı'nın yaşını da Çatalhöyük'teki duvar resimlerinden çıkarak hesaplıyoruz. O duvar resimlerinde MÖ 6600'de patlama yaşanmış. 2000 sene de buraya eklersek, 8600 yıl önce resmedilmiş duvarlara. Dolayısıyla buna aktif bir faydır diyoruz. Böyle bir fayın da kratere yakın yerlerden çok ender olsa da gaz çıkışları normal ve Hasan Dağı'nın etrafında zaten jeotermal potansiyel olarak sıcak su kaynaklarının bulunması, karbondioksit çıkışlarının gözlenmesi ve bu karbondioksitin sanayide kullanılmak üzere üretiminin yapılması bile Hasan Dağı'nın aktif olduğunu gösteriyor" dedi.
"MUHTEMEL PATLAMAYA HAZIRLIKLI OLMAK GEREKİYOR"
Hasan Dağı'nın Santorini'ye bağlı olarak gelişecek bir takım jeolojik olaylardan etkilenmesinin mümkün olmadığını kaydeden Prof. Dr. Mehmet Şener, bölgedeki hareketliliğin kurulan istasyonla 7-24 takip edildiğini belirtti. Patlama olacak gibi hazır olmak gerektiğine de değinen Şener, "Hasan Dağı'nda herhangi bir patlama riski şu anda benim araştırmalarıma göre yok. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Aksaray Üniversitesi ve TÜBİTAK ortak bir proje yürütüyorlar ve Hasan Dağı'nda gözlem istasyonları var. 7 gün 24 saat saniye saniye kayıtlar inceleniyor ve herhangi bir faaliyet de yok. O tür faaliyet olması için de Hasan Dağı'nın etrafında deprem fırtınalarının gelişmesi gerekiyor. Herhangi bir olay olması halinde uyarı sistemleri otomatik olarak devreye girecektir. Burada esas önemli olan patlaması değil, patladıktan sonra ne yapacağımızı bilmemiz gerekiyor. Niğde AFAD'daki arkadaşlarımız şimdiden stratejilerini planlamış vaziyetteler. O zamanki meteorolojik şartlarda rüzgar Aksaray'dan Niğde'ye doğru estiği zaman Altunhisar'ı etkiler. 2 bin nüfuslu ilçede 2 bin adet gaz maskesi var mı diye sormak lazım ve Hasan Dağı patlarsa neler yapılacağını şimdiden planlamamız lazım. Bunun için ilkokuldan başlayarak orada yaşayan yöre halkını eğitmemiz gerekiyor. Acil toplanma yerlerinin planlanması lazım" diye konuştu.
"TÜRKİYE'DE 14 AKTİF YANARDAĞ VAR"
Türkiye'de 14 aktif olarak tanımlanan yanardağın olduğunu ifade eden Şener, insanları tedirgin eden bilgi kirliliğinin arttığına dikkati çekerek, "Türkiye'deki aktif yanardağların patlamasıyla ilgili insanlarımızı tedirgin edecek, kamuoyunu yanlış bilgilendirecek birtakım bilgi kirlilikleri oluyor. Yurttaşlarımızın bu bilgi kirliliklerini çok dikkatli incelemelerini, konuyla ilgili bilim adamlarının yaptığı açıklamalarını dinlemelerini tavsiye ederim. Santorini'yle ilgili AFAD'la MTA Genel Müdürlüğü'nün hazırlamış olduğu bir rapor var ve kamuoyunun anlayabileceği şekilde hazırlanmış bu rapor çok güzel açıklamalar içeriyor. Vatandaşlarımızın o raporu okumasını, onun dışındakilere itibar etmemelerini öneririm" şeklinde konuştu.
