Kadına yönelik şiddete karşı mücadele sürüyor

Adana Büyükşehir Belediyesi’nce; 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü kapsamında basın açıklaması gerçekleştirildi.  Belediye Taş Bina önünde gerçekleştirilen basın açıklamasına belediye bürokratları ve çalışanları katıldı.

Adana Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Daire Başkanı Ayten Dolançay’ın okuduğu basın bülteninde, kadına yönelik şiddetin, toplumsal cinsiyet temelli bir sorun olduğu, kadınları fiziksel, psikolojik, cinsel ve ekonomik açıdan derinden etkileyen ciddi bir insan hakkı ihlali olduğu belirtildi.

Ayten Dolançay basın açıklamasında şunları söyledi:

“Kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet temelli bir sorun olup, kadınları fiziksel, psikolojik, cinsel ve ekonomik açıdan derinden etkileyen ciddi bir insan hakları ihlalidir. Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesince bu insan hakları ihlallerini ortadan kaldırmak amacıyla hazırlanan CEDAW ( Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi)  BM Genel Kurulu tarafından 1979′da kabul edildi, 1981′de yürürlüğe girdi ve Türkiye tarafından 1985 yılında imzalandı.

Gerçek eşitliği hedefleyen CEDAW, sözleşmeyi imzalayan devletlerin kadınlara yönelik ayrımcılığın tüm biçimlerini önlemek, kadınların toplumsal durumlarını iyileştirmek, toplumsal cinsiyet ilişkilerini ve toplumsal cinsiyete dayalı basmakalıp yargıları değiştirmek üzere taahhütlerde bulunmasını hedeflemiştir. Maalesef bu hedefin dünya çapında yeterince sonuç vermemesi üzerine taslağı, 7 Nisan 2011'de Strazburg'da Avrupa Konseyi Bakan Yardımcıları toplantısında kabul edilen, İstanbul'da gerçekleşen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 11 Mayıs 2011 tarihindeki toplantısında imzaya açılan "İstanbul Sözleşmesi" 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye, 11 Mayıs 2011'de Sözleşmeyi ilk imzalayan ve 24 Kasım 2011'de parlamentosunda onaylayan ilk ülke olmuş iken maalesef, 20 Mart 2021 tarihinde sözleşme feshedilmiştir.

İstanbul Sözleşmesi, aslında CEDAW’da da düzenlenen ve devletlere yüklenen her türlü ayrımcılığın ortadan kaldırılması ve şiddetin önlenmesi görevlerinin yaptırıma bağlanmasını ve yasal düzenlemeler ile uygulamaların BM tarafından gözlenmesini amaçlamakta, kadın hakları kavramını genişleterek devletin görevlerini daha net olarak belirlemekte ve uluslararası bir koruma sağlamaktadır. Kadın cinayetlerini durduracağız platformunun verilerine göre 2010-2019 yılları arasında kadın cinayetlerinin düşüş gösterdiği tek yıl, sözleşmenin imzalandığı yıl olan 2011 yılıdır.

İstanbul Sözleşmesinin feshedilmesi, aslında kadın haklarına bakışın değişmesi anlamı taşıması bakımından çok kritik bir eşiktir. Devletin, kadın haklarını savunmanın başka mağduriyetler ve istenmeyen sonuçlar doğurduğu argümanı geniş kitlelerde başka bir anlam taşımış ve kadına yönelik şiddetin, herhangi bir şiddet türünden farkını ortadan kaldırarak sıradanlaştırılmasına yol açmıştır. 

Bu bakış açısının değişmesi sonucu, kadına yönelik şiddet maalesef artarak devam etmektedir. İçişleri Bakanlığı'nın resmi verilerine göre

·       2022 yılında 284,

·       2023 yılında 309,

·       2024 yılının ilk 10 ayında ise 276 kadın cinayeti gerçekleşti denmişken,

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, İçişleri Bakanlığının 2026 bütçe teklifinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı sunumda

2025 yılının ilk on ayında 217 kadın cinayeti işlendiğini ve geçtiğimiz yıla göre kadın cinayetlerinin yüzde 25,2 azaldığını söyledi.

Yerlikaya, dünyada kadına yönelik şiddet oranları artarken, Türkiye’de bu oranın azalma gösterdiğini iddia ederek “Geçen yıla göre kadın cinayeti yüzde 25,2 azaldı, yani bir önceki yıla göre 73 daha az kadın cinayeti işlendi ama bu konu bir istatistik meselesi değildir” ifadelerini kullandı.

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu’nun verilerine göre ise 2025’in ilk on ayında en az 241 kadın katledildi.

Kadın Cinayetlerinin Durduracağız Platformu’nun verilerine göre ise

·       2022'de 334,

·       2023'te 315,

·       2024'te de 394.

·       2025 yılında 226 kadın cinayeti gerçekleşti. İlimizde ise 14 kadın öldürülmüştür.

Bakanlık verileri ile sivil toplum verileri arasındaki fark göstermektedir ki, biz ülke olarak kadına yönelik şiddetin tanımı, sayısı ve oranında dahi bir uzlaşmaya varabilmiş ve bu verileri sağlıklı toplamaya karar verebilmiş değiliz. Çok da önemsediğimiz bir konu değil yani.

 Kadına yönelik cinayetlerin Yüzde 71'i aile içerisinde; yani eşleri, babaları, boşandıkları ya da boşanmaya çalıştıkları erkekler tarafından işlenmektedir.

TÜİK’in Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Araştırması, 2024 raporuna göre araştırma kapsamında 15-59 yaş grubundaki 18 bin 275 kadın ile görüşülmüş olup,

·       Yaşamının herhangi bir döneminde kadınların %28,2'si psikolojik,

·        % 18,3'ü ekonomik,

·       % 12,8'i ise fiziksel şiddete uğradı.

Eşi veya birlikte olduğu kişinin fiziksel ve/veya cinsel şiddetine maruz kalan kadınların belirttiği şiddet nedenleri incelendiğinde,

·       Erkeğin öfke kontrolü %21,7 ile ilk sırada yer alırken,

·       Erkeğin yetiştirilme tarzı %13,3 ile ikinci,

·       Maddi sıkıntı ise %13 ile üçüncü sırada yer aldı.

·       Kadınların %47,7'si ise eşi veya birlikte olduğu kişinin kendisine uyguladığı en son şiddet davranışını kimseye anlatmadı.

Belki de kadınlar bir sonuç alamayacaklarını ve çözüm bulamayacaklarını düşündükleri için hiçbir yere başvurmuyor.

Biz Adana Büyükşehir Belediyesi olarak,

Kadına yönelik şiddetin ortadan kaldırılmasının ancak kadınların her türlü ayrımcılıktan arınmış olarak kamusal alanların, iş hayatının, özgürlüklerinin, güvenliklerinin sağlanması ve toplumsal normlar ile kadını dışlayan uygulamaların ortadan kaldırılması ile mümkün olduğuna inanıyoruz.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği perspektifi ile bakarak, belediye hizmetlerinin bu amaca hizmet etmesini sağlamak amacıyla;

·       Yerel Eşitlik Eylem Planımızı onaylayarak Stratejik Planımıza işledik.

·       2022 yılında Çalışanlara Yönelik Hane İçi Şiddet Politika Rehberimizi yayınladık.

·       2024 yılında İşyerinde Şiddet ve Tacizi Önleme Politika Belgesini kabul ederek belediyemizde kadına yönelik şiddeti önlemeyi taahhüt ettik.

Belediye olarak İl sınırlarımızda altı mahalle merkezimizde KADIN DANIŞMA BİRİMİ oluşturduk.  Kadın Danışma Merkezleri’mizden  2025 yılında, bugüne kadar 2929 kişi hizmet almıştır. Bunlardan 2.079’u kadın,  65’i erkek, 785  çocuk olmuştur. 

Adana Büyükşehir Belediyesi olarak, kadına yönelik şiddeti kınıyor, cinsiyetçi bakış açılarına karşı duruyor ve şiddetin her türüne karşı mücadele etmeyi sorumluluğumuz olarak kabul ediyoruz. Kadınların insan haklarına saygı, toplumsal cinsiyet eşitliği ve şiddetle mücadele, bizler için vazgeçilmez ilkelerdir.”

ŞİDDETSİZ BİR KENT için,

HER HİZMET EŞİT,

HER SOKAK GÜVENLİ