Hazine ve Maliye Bakanlığı, kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında tapu işlemlerinde gerçek satış değerinin gizlenmesini önlemek amacıyla dijital denetim altyapısını güçlendirdi. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen Mekansal Veri Analiz (MEVA) Sistemi ile bu yıl içinde el değiştiren 16 binden fazla taşınmazın tapu beyanları detaylı şekilde analiz edildi. Tapuda gösterilen satış değeri ile piyasa değeri arasında tutarsızlık tespit edilen 9 bin 150 mükelleften açıklama istendi.
Coğrafi bilgi sistemi temelli olarak geliştirilen MEVA, tapu, kadastro, yapı ruhsatı, banka kredileri, ikametgah bilgileri ve değerleme raporları gibi çok sayıda kaynaktan alınan verileri entegre biçimde analiz edebiliyor. Uygulama, gerçek alım satım ve kira değerlerinin belirlenmesini kolaylaştırırken, Gelir İdaresi denetim ekiplerine görsel harita üzerinden anlık erişim sağlıyor.
MEVA, yakın zamanda 81 ildeki defterdarlık birimlerinde aktif olarak kullanılmaya başlandı. Tapuda beyan edilen tutar ile piyasa değeri arasındaki farklara dayalı analizlerle, vergi ve harç kayıplarının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
Analizlerde, satış bedelini olduğundan düşük gösterdiği belirlenen mükelleflerden gönüllü düzeltme yapmaları isteniyor. Açıklama istenen 9 bin 150 kişiden 2 bin 475’i, ceza uygulanmadan pişmanlık hükmünden yararlanarak beyanlarını düzeltti. Böylece toplamda 5,9 milyar TL’lik satış bedeli artışı sağlandı ve 113,9 milyon TL tapu harcı Hazine’ye aktarıldı.
Gönüllü uyum göstermeyenler ise vergi incelemesine sevk edildi. Eksik beyanların devam etmesi halinde vergi ziyaı cezasıyla birlikte tahsil yoluna gidilecek. Ceza oranı, eksik harçlar için yüzde 25 olarak uygulanıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, uygulamanın kısa sürede tüm vergi dairelerine yaygınlaştırılacağını duyurarak, MEVA’nın yalnızca tapu işlemleri değil, kira gelirlerinin beyanı açısından da önemli bir araç olacağını belirtti. Şimşek, “Vergi daireleri, sorumluluk alanlarındaki gayrimenkulleri harita üzerinden izleyerek hem satış hem de kira gelirlerini gerçek değerler üzerinden tespit edebilecek. Kayıt dışılığın önlenmesi ve gönüllü uyumun artması açısından MEVA uygulaması önemli bir eşik olacak” dedi.
Şimşek ayrıca, satış işlemlerinde eksik harç ödemesi yapan mükelleflere çağrıda bulunarak, “Açıklama talebi beklenmeden pişmanlık hükümlerinden yararlanılarak doğru beyanla işlem yapılmalı” uyarısında bulundu.
MEVA uygulaması, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın vergi kaybını önlemeye yönelik dijitalleşme vizyonunun önemli bir ayağını oluşturuyor. Bakanlık, beyanname, kira geliri ve tapu harçlarındaki uyumsuzlukları bu sistemle analiz ederek, denetim süreçlerini hem hızlandırıyor hem de veri temelli hale getiriyor. Uzmanlar, bu adımın hem gelir yönetimi açısından hem de adil vergi yükü dağılımı bakımından kritik bir dönüşüm olduğunu belirtiyor.
