Enflasyonun hızlı artışıyla birlikte de temel gıda, giyim vb. ürünlerle hesaplanan enflasyon farkları demir, beton, çimento, akaryakıt gibi inşaat sektörünün temel maddelerinin çok altında kaldı. Dolayısıyla hesap inşaat malzemelerindeki artış üzerinden yapılmadığı için fiyat artışlarını maliyete yansıtamayan sektör iflas noktasına geldi.
MÜTEAHHİTLERE VERİLEN YÜZDE 10!
Son sekiz ayda ENAG isimli bağımsız raporlama kuruluşunun açıkladığı enflasyon rakamı yüzde 41. TÜİK'in açıkladığı enflasyon rakamı yüzde 31. Devlete iş yapan müteahhitlere verilen fiyat farkı ise yüzde 10.
YENİDEN DEĞERLEME
Devletin kendi aldığı ücretlere uyguladığı yeniden değerleme oranı bir yıl önce yüzde 122 idi, bu yıl ise yüzde 58,46 oldu. Müteahhitler, inşaat sektörü için de piyasa gerçeklerine göre değerleme yapılması gerektiğini belirtiyor.
SEKTÖRÜN BELİNİ BÜKEN KANUN
Müteahhitler her şeyin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun değiştirilerek 4734 sayılı kanuna dönüştürülmesi ile başladığını ifade ediyor.
2886 sayılı kanunda kamu müteahhitlerine, oluşan fiyat farkları inşaatın temel maddeleri, demir, çimento, beton, akaryakıt vb maddeler baz alınarak verilirken 4734 sayılı kanunda bu hesaplama değiştirildi, TÜİK'in enflasyon hesaplamaları baz alındı. Yani, demir, beton ve akaryakıtın yerini domates, biber ve enflasyon hesaplamasında kullanılan diğer ürünler aldı.
DEMİR FİYATLARINDA BÜYÜK ARTIŞ
Sektörün gerçeği ise bambaşka. Maliyetler katlanarak büyüyor. 2022 ve 2023 yıllarında fiyatı katlanarak artan demirde bu yılın ilk yarısında görülen artış 2 yıllık toplam artışı aşarak iki katına yükseldi. Geçen yılın sonunda 10 bin lira civarında olan inşaat demirinin tonu şu anda 30 bin Türk Lirası’na ulaştı.
ÇİMENTO VE BETON FİYATLARI UÇTU
Beton fiyatlarındaki artış demirden geri kalmadı. Kum, çakıl, kırma taş gibi malzemelere verilen genel adıyla agrega da fiyatlar 20 kat zamlandı.
Son bir sene içerisinde yaşanan demir ve çimento fiyatlarındaki artış, inşaat maliyetlerini adeta uçuşa geçirdi. İnşaat sektöründe deyim yerindeyse işler tam anlamıyla durdu. İnşaata başlama kararı alan şirketler maliyet hesabı yaparken harcama kalemlerini hesaplayamaz duruma geldi.
FAİZ ORANLARI DA ÇOK YÜKSEK
İnşaat kredilerinin faiz oranlarının yükselmesi de projelerin finansmanını zorlaştırıyor ve bu da birçok müşterinin projelere başlamasını geciktiriyor. 2023 yılında, inşaat sektöründeki firmaların %90'ı yüksek faiz oranlarını önemli bir sorun olarak nitelendirdi.