10331,30%1,61
40,16% 0,21
46,86% -0,19
4305,67% 0,52
6833,05% 0,00
Kuzey ve Orta Amerika, yeniden ortaya çıkan "Yeni Dünya vida kurdu" (Cochliomyia hominivorax) olarak bilinen etçil sineğin tehlikesi altında. Hem hayvanları hem de insanları hedef alan bu türle ilgili uyarılarda bulunan uzmanlar, bu istilanın büyükbaş hayvancılığı büyük ölçüde etkileyebileceği görüşünde.
Dişi vida kurdu sineği, yara kokusunu algılayarak bu bölgelere yumurta bırakıyor. Yumurtadan çıkan larvalar ise canlı dokularla beslenerek derin yaralara, enfeksiyonlara ve tedavi edilmezse ölüme yol açıyor. 1960’larda sadece Teksas’ta yılda 1 milyon enfekte hayvan tedavi ediliyordu.
YOK EDİLMİŞTİ, GERİ DÖNDÜ
1960-1990 yılları arasında uygulanan "steril sinek yöntemi" sayesinde parazit ABD ve Meksika’dan tamamen temizlenmişti. Bu yöntemde, çiftleşme sonrası yumurta bırakabilen dişi sineklerin üremesi engelleniyor, çünkü sadece steril erkeklerle çiftleşmeleri sağlanıyordu. 1982’de ABD'de vida kurdu tamamen yok edilmişti.
Bu süreçte Panama'da kurulan bir tesiste hala haftalık 100 milyon steril sinek üretiliyor. Ancak bu koruyucu bariyere rağmen sinek 2022’den itibaren tekrar kuzeye ilerlemeye başladı. 2023’te Panama’da vakalar patladı, Kasım 2024’te ise Meksika’ya ulaştı.
MEKSİKA'DAN ABD'YE İLERLİYOR
Meksika’da şu ana kadar en az sekiz insan vakası kayda geçti. Orta Amerika’da yaklaşık 17 milyon büyükbaş hayvan risk altında. Eğer yayılım devam ederse, yalnızca Teksas ve Florida’da 14 milyon sığır tehdit altına girecek.
ABD, Meksika’dan canlı hayvan ithalatını geçici olarak durdurdu. Aynı zamanda bölge ülkeleriyle iş birliği içinde gözetim ve sinek üretimini artırmaya yönelik çalışmalar başlattı.
YENİ MÜCADELE PLANI
Başarılı bir mücadele için, haftalık steril sinek üretiminin birkaç kat artırılması gerektiği belirtiliyor. 1980'lerde Meksika'da haftada 500 milyon sinek üretildiği biliniyor. Bu hedefe ulaşmak için ABD Tarım Bakanlığı, Meksika’daki bir meyve sineği üretim tesisini vida kurdu sineği üretimine de entegre ederek haftalık 60-100 milyon üretim kapasiteli hale getirmeyi planlıyor.
Ancak uzmanlara göre yalnızca sinek salımı yeterli değil. Anti-paraziter ilaçlarla enfeksiyonların tedavisi ve sineklerin hayvanlardan uzak tutulması, eğitimli personelle sahada etkin gözetim sağlanması da kritik önem taşıyor. Ayrıca iklim değişikliği nedeniyle geçmişte eradikasyona yardımcı olan serin havaların bu kez etkili olmayabileceği uyarısı yapılıyor.
