Depremler neden oluşur ?
Dünyanın çekirdeği volkanik yanardağ olup üzerinde toprak, kaya kütleleri bulunmaktadır. Bu kütleler tektonik levhalar olarak da adlandırılmaktadır. Tektonik levhalardan birindeki hareket; diğer tektonik levha ya da levhaları kısmen de olsa hareket ettirebilmektedir. Şahsi gözlemlerime göre her ne kadar bilimsel kaynaklı olmasa da; dünyanın herhangi bir yerinde ki yedinin üzerinde deprem olması durumunda, Türkiye'de de 4-5 şiddetinde deprem olabilmektedir. Bu şahsi gözlemim olup bilimsel veriye dayanmamaktadır.
Bir diğer önemli husus Afrika kıtası üçe ayrılmaktadır. Kuzeydeki kısmı Anadolu yarımadasının altına doğru hareket etmektedir. Bu da kuzeye doğru hareket ettikçe ülkemizdeki depremlere neden olabilmektedir.
Sürekli basında Deprem uzmanları ülkemizdeki fay hatlarından bahsetmektedir. Ege Bölgesi'nde , Karadeniz'deki Kuzey fay hatları, Doğu Anadolu'daki fay hatları, Hatay bölgesine uzanan fay hatları basında sürekli yer alabilmektedir.
Bu üç ana etmenden her biri tek başına veya birbirleri ile etkileşerek deprem oluşturabilmektedirler.
Eskiden bina yapılmadan önce jeoloji mühendislerinden zemin uygunluk raporu isteniyordu.
Taban su seviyesinin 15 metreden az ya da fazla olması depremde binanın yıkılıp yıkılmamasında önemli bir etken olarak rol oynamaktadır.
İkinci bir husus binanın yapılacak zemininin kireç-tuz gibi maddelerce yoğun olması durumunda yağışlarda kireç-tuz ve benzeri maddelerin eriyerek boşluk oluşturmasıdır. Bu durumda binanın ağırlığı ve/veya düşük şiddetli depremde dahi binanın yıkılma ihtimali çok çok yüksek olacaktır. Özellikle Konya ovasında oluşan obrukların temel nedeni, zemindeki kireçli ya da tuzlu kısmın erimesinden kaynaklıdır.
Diğer bir husus ise binaların altında fırın gibi beton yapıyı etkileyebilecek ve ömrünü azaltabilecek işyerlerinin varlığıdır. Konu ile ayrıntılı bilgiyi inşaat mühendislerinden alabilirsiniz.
Bir diğer önemli husus binaların altındaki işyerlerinin ekonomik nedenlerden ötürü kolonları keserek yer açma eğiliminde olmalarıdır. Kolonlar kesilmese bile, duvarların yıkılması durumunda; duvarlarda binayı taşımaktadır. İnşaat Mühendislerince değerlendirme yapılmadan duvarların dahi yıkılmaması gerekmektedir.
Önerilerim her bina yapılmadan önce; inşaat mühendisleri, özellikle jeoloji mühendisleri uygunluk raporu hazırlamalıdır. İnsanların oturduğu hiçbir binanın altında işyerine izin verilmemelidir. İşyerleri için ayrı yerler düşünülmelidir. Örnek parkların orta yerlerinde işyerleri yapılmalı, alışverişe ya da iş yerine gelen kişiler çocukları parkta oynarken işlerimi halledip çocukların da alarak evlerine gide bilmelidirler. Ayrıca alışveriş merkezleri ,işhanları ya da sadece işyerlerinin bulunduğu binalar planlanmalıdır.
4 yıllık inşaat mühendisliği ve/veya 4 yıllık mimarlık fakültesi mezunu olmayanların mütahitlik yapılması yasaklanmalıdır. Mevcut ruhsatlar müktesep hak olabilir.
